Balbals
Balbal, een beeld gehouwen uit zware steen. Deze beelden kwamen in zwang in de Turkse periode en werden geplaatst op terpen, op heuvels in de steppen, of midden op een open vlakte. Ze waren belangrijk voor reizigers omdat ze vaak de kruising van wegen aangaven.
Door de eeuwen heen hebben stenen beelden zich altijd in grote belangstelling mogen verheugen. Al naar gelang de clan of het volk dat ze maakte, kreeg de balbal verschillende uitdrukkingsvormen. De meeste stenen stellen een mannelijke figuur voor met de karakteristieke hangsnor en een fronsende wenkbrauw. Balbals verschillen onderling ook in grootte, van een halve meter tot twee meter hoog.
De oudste stelae lijken op platte zuilenwaarin aan de voorzijde de trekken van een gezicht en ledematen zijn gekerfd. Wat realistischer afbeeldingen kwamen later, waren van afwijkend formaat en met duidelijk onderscheid in kleding.
Experts denken dat balbal moet worden vertaald als ‘standbeeld’ of als ‘steen met een inscriptie’. De mensen geloofden dat de stenen de overleden voorouders belichaamden die op aarde bleven om op hen toe te zien en te beschermen.
Naar Centraal-Aziatisch gebruik hadden de stenen beelden een boogof zwaard in hun handen als teken van macht. De balbals zijn log van vorm maar het gezicht moet herkenbaar zijn: ogen, neus en zwaar gefronste wenkbrauwen. Een nek zie je in de regel niet: deze is verborgen achter licht opgetrokken schouders en een neerwaarts gebogen kin. Soms is aan de achterzijde haar zichtbaar, het nummer op de steen verwijst naar de clan.
