Laten we eens kijken naar en paar opvallende aspecten van de nomadische cultuur en naar een paar van de do’s en don’ts tijdens de maaltijd.
Het is niet echt een maaltijd, maar als je iemands huis bezoekt, hoe kort ook, krijg je vaak een bordje met wat Naan (brood) of borsok (zie vorige post in News) aangeboden. Het is beleefd om in ieder geval een kleine stukje te nemen en op te eten. Als er borsok is, is dit natuurlijk gemakkelijk, pak er gewoon een en eet dat op. Maar wat als er een tandyrnaan wordt gepresenteerd, of een paar sneetjes brood? Breek gewoon een klein stukje af en eet dit op. De Nomadische traditie zegt dat je je gasten altijd moet voeden en deze traditie om een klein stukje brood aan te bieden aan passerende bezoekers, brengt deze gewoonte in praktijk.
Als je echter een volledige maaltijd wilt eten, is er meer kennis vereist. Ten eerste, waar aan tafel (?) moet je zitten? Laat je gewoon leiden door de gastheer, die heeft al besloten wie waar moet zitten. De meest geëerde gasten zitten aan het hoofd van de tafel, en naarmate je belangrijkheid of status afneemt, ga je verder van het hoofdeind van de tafel vandaan zitten. Vaak vind je de vrouw en kinderen van het gastgezin aan het eind van de tafel zitten. Nu de uitleg over tafel (?). In yurts werden maaltijden vaak geserveerd op tafelkleden die op de grond lagen, waarbij iedereen aan de randen zat. Veel yurts hebben lage tafels, maar je zit nog steeds op de grond. Voel je vrij om rond te wiebelen tot je comfortabel zit. Voordat je in paniek raakt bij de gedachte om met gekruiste benen op de grond te zitten, de meeste yurts hebben ook kleine krukjes voor degenen onder ons die niet meer zo flexibel zijn als vroeger.
In veel dorpshuizen zul je een vergelijkbare situatie aantreffen. De enige hoge tafel staat in de keuken en deze wordt gebruikt om eten te bereiden. Comfortabel zitten? Meestal staan er borden met verschillende salades, borsok en tandyr naan, jam, koekjes, fruit … de opties zijn eindeloos. Waar te beginnen? Het eerste wat je moet eten is een borsok of een stuk tandyrnaan. Maar wees voorzichtig. Als je een stuk brood van de naan scheurt (niet snijdt), zorg er dan voor dat je het met de goede kant naar boven legt. Naan, of ander brood, mag nooit ondersteboven worden gelegd. Zodra je erachter komt dat je te veel brood en salade hebt gegeten, zal de gastheer het hoofdgerecht brengen. Laten we snel de drie belangrijkste opties bekijken.
Plov – waarschijnlijk het bekendste van alle Kirgizische gerechten. Wortels, uien en vlees gebakken in een diepe pan en vervolgens bedekt met rijst die langzaam kookt en alle sappen en bouillon opneemt. Gewoonweg heerlijk. Maar neem er niet te veel van. Bij plov, en elk ander rijstgerecht, mag je geen rijstkorrels op je bord laten liggen als je klaar bent met eten. Het is volkomen acceptabel om een tweede en derde portie te vragen, en dit zal de gastvrouw enorm plezieren, maar maak de rijst altijd op.
Beshbarmak vertaalt zich als Vijf (besh) Vingers (barmak). Dit gerecht wordt gemaakt door grote stukken vlees te koken en, als het eenmaal gekookt is, wordt de bouillon gebruikt om noedels te koken. De noedels worden op een grote schaal gelegd, het vlees, normaal gesproken klein gesneden, wordt erbovenop gelegd en een deel van de bouillon wordt eroverheen gegoten. Vaak worden er gehakte uien bovenop gelegd die licht gekookt zijn in de bouillon. En waarom vijf vingers? Vroeger werd dit gerecht gegeten zonder bestek, gewoon met je vingers. Als je het op deze manier wilt proberen, zorg er dan voor dat je je rechterhand gebruikt.
Manti zijn gevulde dumplings die gestoomd zijn. De vullingen zijn divers en worden gemaakt van veel dingen, zoals gehakt met ui of pompoen met bieslook. Elk huishouden en restaurant heeft zijn eigen kleine variatie. Manti worden vaak met de hand gegeten – het is gemakkelijker. Let op. Manti kunnen behoorlijk sappig zijn, dus wees voorzichtig als je ze met de hand eet. Kijk gewoon naar de lokale bevolking, je zult het snel onder de knie krijgen. Nog een laatste opmerking. Kirgizische gerechten zijn niet pittig heet. De meeste huizen en restaurants hebben echter wel wat “laza”, een saus gemaakt van chilivlokken, knoflook, olie en misschien azijn. Probeer het eerst een beetje, het kan erg heet zijn. Dit zijn slechts een paar Kirgizische gerechten. Er zijn er nog veel meer, sommige seizoensgebonden. Wees avontuurlijk, probeer ze allemaal. U zult aangenaam verrast zijn.
Eet smakelijk, bon appétit, Guten Appetit, тамагыныз таттуу болсун (tamagynyz tattu bolsun).
